Joga w rozwoju nauki czytania i pisania

Czy naprawdę można wzmocnić naukę czytania i pisania za pomocą jogi? Można. Poza wieloma korzyściami zdrowotnymi, joga może również pomóc dzieciom w nauce czytania i pisania, zwiększając ich koncentrację i doskonaląc umiejętności skupienia się na danej chwili.

Koncentracja poprzez jogę

Efekty praktykowania jogi, które są najbardziej cenione przez rodziców to spokój i wyciszenie ich dzieci. Aktywność fizyczna połączona z ćwiczeniami oddechowymi, wyposaża dzieci w narzędzia niezbędne do odnajdowania równowagi w ciele i w umyśle. Dzięki nabytym umiejętnością dzieci odnajdują sposób na szkolny stres i dają przestrzeń na ujście emocji.

Nie od dziś wiadomo, że zdrowie emocjonalne jest podstawą sukcesów w nauce. Praktykując jogę dzieci zdobywają umiejętność skupienia się na chwili obecnej, po pomaga im w szkole jak i przy rozwiązywaniu problemów. Pokonywanie lęków na macie do jogi (związanym z próbowaniem nowych ćwiczeń, pozycji czy siedzeniu w bezruchu przez kilku chwil) radzenie sobie z trudnościami, budują w nich wiarę we własne siły, tak potrzebną w codziennym życiu. Nie tylko dzieci widzą i czują te korzyści, my dorośli również. O wiele łatwiej żyje nam się i komunikuje, gdy dziecko wie, co się z nim dzieje, potrafi nazwać emocje i stan kiedy jest zmęczone i potrzebuje odpoczynku. W kolejnym artykule znajdziecie przykłady ćwiczeń, które pomagają w wypracowaniu koncentracji u dzieci → zobacz

Joga a nauka czytania

Dzieci spędzają w szkole średnio od sześciu do ośmiu godzin dziennie, praktycznie cały ten czas siedząc w ławkach. Na przerwach również. A brak ruchu nie działa na nich korzystnie. Z licznych badań naukowych wiemy, że mózg pracuje i uczy się najbardziej efektywnie w sprzyjających warunkach. Jakich? Ciszy, spokoju, przewietrzonym pomieszczeniu. Ale to nie wszystko. Kluczowa w tym wypadku jest także nieustanna stymulacja mózgu poprzez różnorodne formy ruchu, zabawę, oraz wykorzystywanie zróżnicowanych materiałów dydaktycznych. Zajęcia jogi dla dzieci mają niewiarygodny wpływ na uczenie się. Po zajęciach dzieci nie tylko są odprężone, tryskają pozytywną energią przez co chętniej angażują się w pracę na lekcjach. Są bardziej skupione co wiąże się z lepszą koncentracja na nauce czytania. Ruch pozwala niwelować napięcia jakie powstają podczas siedzenia i czytania. Dlatego tak ważne jest, by przed nauką, w trakcie i poza lekcjami zagwarantować dzieciom dawkę tak potrzebnego im ruchu.

Ćwiczenia fizyczne oparte na jodze wzmacniają mięśnie głębokie (pleców, brzucha) co znacząco pomaga w stabilnym siedzeniu. Gdy dziecko siedzi stabilnie może w pełni poświecić się czytanemu tekstowi, skupić na na zadaniu. Joga daje dzieciom niezwykłą możliwość rozwijania swojej siły i równowagi.

Wspieranie procesu nauki czytania poprzez jogę, oddech i uważność

Proces nauki czytania jest długi i skomplikowany a zaczyna się już prawie od kołyski. Właściwą naukę czytania poprzedza między innymi wrażliwość słuchowa, która rozwija się przez dostrzeganie, rozpoznawanie i różnicowanie dźwięków z otoczenia. Słuch dziecka jest bardzo wrażliwy, hałas szkolny i przedszkolny czy ogólny harmider w domu (włączony TV, radio) nie chroni tak czułego zmysłu jakim jest słuch, może mieć także znaczący wpływ na stan psychiczny dziecka. Joga oraz ćwiczenie uważności pozwala opanować niepokój, i cały ten kołowrotek w głowie jaki napędza się każdego dnia. Joga pozwala dzieciom całkowicie się wyciszyć, zajęcia prowadzone są w spokojnej atmosferze co sprzyja regeneracji zmysłów. To właśnie wyróżnia te zajęcia spośród innych jak np. piłka nożna czy tańce.

Regulowanie oddechu jest istotną umiejętność w procesie nauki mówienia, a co za tym idzie także czytania. Dzieci powinny przebywać jak najczęściej na świeżym powietrzu, a powietrze powinno być czyste. Należy dbać również prawidłowy nawyk oddychania (przez nos, nie usta) tak, by powietrze było wdychane i wydychane nosem. Ćwiczenia oddechowe wpływają na prawidłowy oddech podczas wypowiedzi, czyli stosunkowo szybki wdech i powolny długi wydech przy wypowiedzi. Na proces nauki czytania składa się także znajomość słownictwa. Podczas zajęć używam języka dostosowanego do wieku dzieci, ale wplatam też nowe słowa, takie, z którymi do tej pory raczej się nie spotkały (np. takie słowa jak: „relaksować się”, „życzliwość”, „przepona”) i które dokładnie tłumaczę i pokazuje w taki sposób by dziecko mogło samo doświadczyć jego znaczenia. Dodatkowo uważam, że kontakt z książką wspomaga proces czytania jak i pisania. Znaczenie dobrej książki w rozwoju dziecka jest ogromne. Podczas zajęć używam książek do relaksacji, wykorzystuję opowiadania terapeutyczne.

Joga a nauka pisania

W ostatnich latach gry i zabawy stały stacją się coraz bardziej interaktywne. Dzieci, często już w przedszkolu dostają do ręki tablety, telefony czy komputery. Dzieje się tak, że dzieci częściej przesuwają palcem po ekranie niż chwytają za ołówki, kredki, nożyczki czy klocki, które wspomagają naukę pisania odręcznie. Wszystkie te prace manualne zwłaszcza pisanie (a nawet próby) literek wspierają proces nie tylko nauki pisania ale także czytania u małych dzieci. Ćwiczenia z małej motoryki to także część jogowych zajęć. W ramach urozmaicania ćwiczeń wybieram właśnie te, które zachęcają do koordynacji ruchowej, zwłaszcza tych ręka-oko co jest kluczowe w rozwoju umiejętności pisania.

Ćwiczenia fizyczne inspirowane jogą wzmacniają mięśnie ramion, brzucha, pleców i bioder. To właśnie te mięśnie są niezbędne do utrzymywania prawidłowej sylwetki i postawy, a idąc dalej prawidłowego pisania. Przyjrzyjmy się bliżej poszczególnym asanom.
Pozycja psa z głową do dołu rozwija mięśnie ramion, jednocześnie rozciągając mięśnie palców dłoni, które są bardzo napięte i przykurczone.
Pozycja lwa, w której trzymamy ręce oparte na podłodze, zachęca dzieci do wyprostowania przedramion i tym samym do delikatnego rozciągnięcia mięśni i nadgarstków.
Pozycja czwórki także wzmacnia przedramiona oraz obręcz barkową wzmacniając tym samym nadgarstki.

Większość dzieci ma swoje ulubione pozycje jogi, można wykorzystać je także w ramach wspólnego pisania lub, przy młodszych dzieciach, snucia, rysowania opowiadań. Pozwólmy dzieciom uwolnić swoją kreatywność, niech wymyślają własne opowiastki, kreują historie. Świetną alternatywą jest także tworzenie wspólnie jednaj historii opartej na konkretnej asanie. Można przy tym stworzyć nie tylko ciekawą, angażująca opowiastkę, ale także świetną sekwencje ćwiczeń. Wyjściowe asany, z których najłatwiej jest stworzyć opowieść to między innymi: żółw, delfin, drzewo czy wojownik.

Na koniec dodam, że zajęcia z jogi dla dzieci, oparte na uważności i oddechu są świetną drogą do uwrażliwienia dzieci na otaczający ich naturę i przyrodę. Dzieci (jak i dorośli), którzy doceniają wpływ aktywności fizycznej na samopoczucie kształtują dobre i zdrowe nawyki, które utrzymują nasze ciało i umysł w świetnej kondycji i zdrowiu, pozwalając codziennie wykorzystywać swój potencjał do poznawania i odczuwania otaczającego nas świata.